Tạo hình đốt sống qua da điều trị xẹp đốt sống – Tạo hình đốt sống qua da hay còn gọi là đổ xi măng đốt sống là kĩ thuật bơm vào thân đốt sống bị xẹp hỗn dịch xi măng sinh học (Methylmethacrylate) qua ống thông (Troca) được chọc qua da dưới hướng dẫn của Xquang truyền hình mà không cần phải phẫu thuật. Kỹ thuật này được tiến hành lần đầu tiên tại pháp do giáo sư H. Deramond vào năm 1984. Hiện hay nó đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều nước tiên tiến trên thế giới.
Với mục đích:
Tác dụng giảm đau.
Tác dụng làm bền vững thân đốt sống.
Cầm máu tiền phẫu.
Những chỉ định thường được áp dụng
Xẹp đốt sống do loãng xương gây đau hoặc lún xẹp do chấn thương
U máu thân đốt sống thể tiến triển.
Các tổn thương u gây tiêu hủy thân đốt sống (di căn cột sống thể tiêu xương, đa u tủy, u hạt tế bào ái toan).
Có hai kỹ thuật chính được thực hiện:
Kỹ thuật tạo hình đốt sống qua da bằng bơm xi măng sinhhọc (Vertebroplasty):
Phẫu thuật viên sẽ sử dụng một kim chuyên dụng chọc vào thân đốt sống để bơm xi măng. Xi măng sinh học giúp bền vững thân đốt sống, từ đó làm giảm đau cho bệnh nhân. Tuy nhiên sau khi bơm,những đốt sống bị xẹp vẫn chưa trở lại hình dáng ban đầu do áp lực bơm chưa đủ làm nở đốt sống. Mặt khác, đôi khi do đốt sống bị xẹp nặng,dưới áp lực bơm, xi măng có thể tràn ra ngoài đốt sống.
Kỹ thuật tạo hình đốt sống bằng bơm xi măng sinh học có bóng (Kyphoplasty):
Là kỹ thuật hiện đại nhất đang được áp dụng phổ biến ở các nước tiên tiến trên thế giới. Bệnh nhân sau khi gây tê tại chỗ, phẫu thuật viên sẽ dùng một kim chuyên dụng có bóng ở đầu chọc vào thân đốt sống dưới hướng dẫn của màn huỳnh quang tăng sáng. Sau đó, quả bóng sẽ được bơm căng lên để làm nở đốt sống, trả lại hình dáng ban đầu. Sau khi rút bóng ra, xi măng sẽ được bơm vào khoảng trống vừa tạo trong đốt sống, mà không chịu áp lực. Do đó xi măng ít có khả năng tràn ra ngoài. Đốt sống sau khi trở lại hình dáng ban đầu sẽ tránh nguy cơ gù, trượt cột sống cho bệnh nhân về sau. Như vậy, kỹ thuật này đã khắc phục tất cả các nhược điểm của Vertebroplasty, mà vẫn làm bền vững thân đốt sống, giảm đau cho bệnh nhân.
Các kỹ thuật tiên tiến nhất hiện nay:
Ngoài hai phương pháp trên thì hiện nay để chỉnh gù và tạo hình thân đốt sống về gần như hình dạng bình thường và tránh các biến chứng xẹp đốt sống tái diễn. Phương pháp đặt lồng ti tan vào thân đốt sống, mở rộng lồng titan và để vĩnh viễn trong thân đốt sống rồi bơm xi măng vào trong lồng titan giúp cho thân đốt sống giữ được hình dạng và nâng được thân đốt xẹp về mức gần bình thường.
Phương pháp mới nhất hiện nay: được giới thiệu tại hội nghị cột sống Châu Âu 2015.
Đặt tấm nâng trong lòng thân đốt sống nâng đốt sống xẹp lên mức bình thường và bơm xi măng giúp phục hồi hoàn toàn và chỉnh gù do lún xẹp cột sống rất tốt. Đặc biệt có thể áp dụng tốt trong những trường hợp chấn thương cột sống vỡ thân đốt sống còn tường sau của thân đốt.
Biến chứng thường gặp:
ít gặp, tỉ lệ biến chứng nói chung dao động trong khoảng 1-3% tùy theo nguyên nhân xẹp đốt sống.
Các biến chứng nhẹ, không cần phải sử lí tiếp theo.
Tràn xi măng vào đĩa đệm.
Tràn xi măng vào tĩnh mạch quanh đốt sống.
Tràn xi măng vào tổ chức phần mềm quanh đốt sống.
Các biến chứng nặng hơn có thể cần phải phẫu thuật bao gồm.
Tràn xi măng vào ống sống chèn ép tủy.
Nhồi máu phổi mức độ nặng.
Ưu nhược điểm
Ưu điểm.
- Hiệu quả điều trị cao và bền vững.
- Là phương pháp can thiệp tối thiểu (chỉ cần rạch 1 hoặc 2 lỗ có đường kính 5mm trên da.
- Thời gian nằm viện ngắn (bệnh nhân chỉ cần theo dõi trong viện khoảng 1 ngày).
- Thời gian hồi phục nhanh chóng (bệnh nhân có thể ngồi dậy và đi lai 4 giờ sau khi được THĐS).
Nhược điểm.
- Kĩ thuật phải được tiến hành ở các trung tâm có máy Xquang tăng sáng truyền hình.
- Phẫu thuật viên chuyên khoa.